“Azərbaycanda işə qəbulla bağlı məsələlərin 63 faizindən çoxu qohumluq və ya tanışlıq prinsipi ilə həyata keçirilir”.

Bu barədə “Haqqin.az”-a Bakı, Sabirabad və bir sıra digər rayonlarda əmək bazarı ilə bağlı xüsusi araşdırma aparan ekspert iqtisadçı Rauf Qarayev bildirib.

Məlumdur ki, ölkəmizdə işçi qəbulu iş elanları saytları, məşğulluq şirkətləri, eləcə də işəgötürənlər vasitəsilə sosial şəbəkələr və şəxsi tanışlıqlar hesabına həyata keçirilir. Lakin Qarayevin sorğusuna əsasən, respondentlərin yalnız 25 faizi müsabiqə yolu ilə işə qəbul olunub. Əksər hallarda nisbətən yüksək maaşlı iş və ixtisaslı işçilər  “tanışlar vasitəsilə” işə götürülür. İnsan resursları departamentləri sadəcə olaraq işə götürdükləri işçinin tam peşəkar olduğunu və lazımi təcrübəyə malik olduğunu iddia edərək rəhbərliyi aldadırlar.

“Təəssüflər olsun ki, yenicə müəssisə və ya quruma rəhbər təyin edilmiş şəxsin qəbul otağında onun qohumlarının və yaxın tanışlarının uzun növbəsinin yaranması mənzərəsi Azərbaycan əmək vazarının reallığıdır”, – ekspert bildirir.

“Ölkəmiz bu baxımdan unikal deyil, bu təcrübə bütün dünyada geniş yayılıb. Sual ondan ibarətdir ki, işə qəbulun nə qədər yüksək faizi peşəkar meyarlara görə deyil, qohumluq və ya tanışlıq motivlərinə əsaslanır”, -ekspert əlavə edir.

Rauf Qarayevin sözlərinə görə, əksər hallarda bankların, mobil operatorların, universitetlərin və digər qurumların kadr menecerləri kadr seçərkən “tanışlıq” prinsipini rəhbər tuturlar:  “Bu məsələdə iki variant var” deyə ekspert aydınlaşdırır. Bunlardan biri də rəhbərlik köhnə işindən tanış olan işçini işə götürəndə və ya onun peşəkar keyfiyyətlərini bilənlərin tövsiyəsi ilə olur. Bu zaman işəgötürən öz imkanlarını, işgüzar keyfiyyətlərini və potensialını nəzərə alır. Başqa bir variant isə kiminsə sırf subyektiv səbəblərdən – yaxşı dostuna, qohumuna, bəzən isə sadəcə olaraq rüşvətə, işi satmağa görə işə götürülməsidir ki, bu, təəssüf ki, təkcə dövlət qurumlarında deyil, özəl şirkətlərdə də baş verir.Belə hallarda kadrlar departamentləri sadəcə olaraq işə götürdükləri işçinin tam peşəkar olduğunu və lazımi təcrübəyə malik olduğunu iddia edərək rəhbərliyini aldadırlar. Bütövlükdə “tanış-bilişlə” işə qəbul prinsipi biznes sektoruna və sahibkarlığın keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir, inkişafı ləngidir və ölkədən ixtisaslı kadrların axınına səbəb olur. Hökumət bu problemdən xəbərdardır, lakin görünür, bununla mübarizə aparmağı məqsədəuyğun hesab etmir”.

R.Qarayev fikirlərini belə davam etdirir: “Məsələn, əmək nazirinin müavini Anar Əliyev çıxışlarının birində bildirdi ki, kadr siyasəti ilə bağlı işəgötürənə təzyiq etmək olmaz, çünki bu, biznesin bazarı tərk etməsi təhlükəsi yaradır. Ola bilsin ki, iqtisadi nöqteyi-nəzərdən işçilərin “əlaqələrlə” işə götürülməsi məsələsi o qədər də vacib deyil. Lakin siyasi baxımdan bu, çox həssas məsələdir. İş axtarışında uğursuzluqla üzləşən, şirkətlərin qapısını döyən və göndərilən CV-lərə anlaşıqlı cavab ala bilməyən şəxs ölkədə məşğulluğun ədalətsiz olmasında ilk növbədə işəgötürənləri deyil, hökuməti günahlandırır. Bu da öz növbəsində, xüsusilə işə qəbula müdaxilə olunmamasını sahibkarların əlavə vergi yükü ilə həddən artıq yüklənməsi ilə izah edir. Bu doğrudur. Bununla belə, işə götürmə məsələsində azadlıq yüksək vergilərə görə kompensasiya ola bilməz və olmamalıdır. Digər tərəfdən, məmurların özləri də çox vaxt vəzifələrindən sui-istifadə edərək şirkətləri öz övladlarını, qohumlarını və dostlarını işə götürməyə məcbur edirlər”.