Engin Özər: “Türkiyə Rusiya ilə hərbi əməkdaşlığı davam etdirərsə, bu, onu digər NATO üzvləri arasında tam inam yaratmayan bir ölkəyə çevirəcək

“Anadolu” xəbər verir ki, NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq fevralın 17-də Brüsseldə keçirilən toplantıda Türkiyənin milli müdafiə naziri Hulusi Akar vasitəsilə Ankaraya NATO-ya üzvlüyünün 70-ci ildönümü münasibətilə təbriklərini çatdırıb.

Öz növbəsində, Türkiyədə bu tarix şərəfinə ölkə Prezidenti yanında İctimaiyyətlə Əlaqələr İdarəsi “Dəyişikliklərin dinamikası və uzunmüddətli müttəfiqlik: Türkiyə ilə 70 il ərzində daha güclü” adlı panel təşkil edib. İdarə müdiri və Türkiyə Prezidentinin mətbuat katibi Fəxrəddin Altun açılış nitqində qeyd edib ki, son 30 ildə “NATO-nun sayılı günləri qalıb” ifadəsini tez-tez eşitmək mümkün olsa da, alyans dünya siyasətində mövqesini qoruyub saxlayır”.

Ankaranın NATO-nu strateji və dəyərli müttəfiqlik hesab etdiyini və qiymətləndirdiyini deyən Altun, Türkiyənin 70 il ərzində dəfələrlə özünü dostları və müttəfiqləri üçün etibarlı tərəfdaş kimi göstərdiyini bildirib.

Və elə həmin gün Türkiyənin Vətən Partiyasının sədri Doğu Perinçəkin “Türkiyənin öz təhlükəsizliyi naminə NATO-dan çıxmaq lazımdır” ifadəsi yuxarıda söylənilənlərlə tamamilə ziddiyyət təşkil etdi. Bu barədə Türkiyənin “Haberler” internet nəşri məlumat yayıb.

Siyasətçi bildirib ki, əgər Türkiyə “NATO zəncirlərini” qırarsa, o zaman sərhədyanı zonlarada keçirilən əməliyyatlarda ABŞ-ın dəstəklədiyi separatçı Kürdüstan Fəhlə Partiyasını (PKK) təmizləmək mümkün olacaq. Perinçək bildirib ki, NATO Türkiyədə son 70 ildə açılmamış bütün cinayətlərə görə məsuliyyət daşıyır, Türkiyə isə ABŞ-ın silahlı təhdidləri ilə üz-üzədir.

Onun sözlərinə görə, Türkiyə NATO-da qalmaqla öz təhlükəsizliyini təmin edə bilməz və NATO özü də müdafiə təşkilatı deyil. O, həmçinin Egeydəki 153 adanın “xarici işğalına” son qoyulması və Türkiyənin suverenliyinin reallaşmasına çağırıb. Perinçəkin sözlərinə görə, belə bir addım NATO-nun parçalanmasını sürətləndirəcək və bütün dünyada sülhün bərqərar olmasına töhfə verəcək.

Maraqlı baxışdır, əlbəttə, amma bu, Türkiyənin bugünkü dünyadakı real maraqlarına nə dərəcədə uyğundur? Yenə də kim nə desə də, NATO bir növ güclü arxadır. Yəqin ki, Türkiyənin Alyansdan çıxması Moskvada müsbət qarşılanacaq, çünki bu, onun indi yaxın mühitində əks tarazlığın azalması demək olardı.

Türkiyəli politoloq, Ankara-Moskva ekspert və analitik şəbəkənin aparıcı mütəxəssisi Engin Özər məsələ ilə bağlı fikirlərini bölüşüb:

– Yəqin ki, ondan başlamalıyıq ki, əslində ABŞ (NATO-nun əsas qüvvəsi) ilə Türkiyə arasında heç bir problem yoxdur. Vaşinqtonla hazırkı Prezident Ərdoğan arasında bəzi fikir ayrılıqları var. Nə ABŞ Türkiyəni təhdid edir, nə də türk xalqı Amerikanın bölgədəki maraqlarına qarşıdır. Sadəcə, 2000-ci illərin əvvəlində Birləşmiş Ştatlar Ərdoğanı dəstəklədilər, sonra dayandılar. Bu faktor var.

İkincisi, adı çəkilən Doğu Perinçək tanınmış siyasətçi olsa da, özü və partiyası seçkilərdə yarım faiz belə səs qazana bilmir, amma, o, sanki Türkiyəni idarə edirmiş kimi danışır. Üstəlik, vaxtilə, səksəninci illərdə özü də PKK-nın rəhbəri Abdulla Öcalanla görüşüb, onlara dəstək olub. Və o günlərdə Perinçək Türkiyəni “faşist dövlət” adlandırırdı. Bu gün birdən ayılır, PKK-nı separatçı adlandırır.

Üçüncüsü, Perinçək Suriyada həqiqətən baş verənlərə məhəl qoymur. Bilməli idi ki, NATO Suriyada ümumiyyətlə yoxdur. Şərqi Suriya hazırda kürd birləşmələrinin nəzarətindədir. Amma bunun blokla heç bir əlaqəsi yoxdur, bunu ABŞ edir. Bundan əvvəl Birləşmiş Ştatlar Türkiyədən bu ərazini təmizləməyi xahiş ediblər. O zaman Obama administrasiyası Ankara ilə razılığa gələ bilmədi. Bundan sonra Türkiyə Rusiya ilə işləməyə başladı. Ruslardan S-400 aldı. Biz artıq ona 2 milyard dollar ödəsək də, bu sistem hələ tam işə salınmayıb. Bu, Türkiyənin itkisidir. Çünki bu sistem hələ işləmir, amma biz artıq F-35 təyyarəsinin yaradılması proqramından çıxa bilmişik. Amma oraya türk mütəxəssislərinin böyük əməyi və böyük maliyyə vəsaitləri yatırılmışdı.

Amma Türkiyənin heç bir yerdə NATO ilə problemi yoxdur. NATO sayəsində Rusiya bu gün nə Türkiyəni, nə də Balkan yarımadası ölkələrini təhdid edə bilər. Biz NATO sayəsində İkinci Qarabağ müharibəsində Azərbaycana dəstək ola bildik. Bunu Türkiyənin özü təkbaşına edə bilməzdi.

Özünümüdafiəyə gəlincə, Türkiyənin hələlik tam həcmdə belə imkanları yoxdur – ölkəmizi radar sistemlərinin bütün kəşfiyyat məlumatları ilə təmin edən NATO-dur. Bunun sayəsində Türkiyə indi özünü təhlükəsiz hiss edir. Məsələn, Türkiyənin artıq kifayət qədər köhnə Hərbi Hava Qüvvələri – əsasən 30 yaşı olan F-16 təyyarələri var. Əgər siz Perinçək kimilərin NATO-dan çıxmaq çağırışlarına uysanız, Türkiyəni hansı gələcək gözləyir? Misir, İraq kimi sıradan bir Yaxın Şərq ölkəsinə çevrilir. NATO sayəsində Türkiyə bu gün yüksək keyfiyyətli hərbi əməliyyatlar apara bilir, çünki həm texniki dəstək, həm də kəşfiyyat var. Ərdoğan NATO-dan çıxmayacaq. Populyar olmayan siyasətçi Perinçəyin tələb etdiyi heç nə demək deyil.

Biz NATO ilə işləyirik və işləməkdə davam edəcəyik, lakin biz Rusiya ilə düşmən deyilik. Amma hərbi baxımdan onunla bütün əlaqələri kəsməliyik, bütün hərbi müqavilələri ləğv etməliyik. Çünki Türkiyə Rusiya ilə hərbi əməkdaşlığı davam etdirərsə, bu, onu digər NATO üzvləri arasında tam inam yaratmayan bir ölkəyə çevirəcək. Bu cür əməkdaşlıq isə Türkiyənin özünün milli təhlükəsizliyini təhdid edir./ayna.az