Azərbaycanda yolların çəkilişinə kifayət qədər dövlət vəsaitinin ayrılmasından heç kim bixəbər deyil.Amma qeyd etmək lazımdı ki,Azərbaycanın yol çəkənləri də elə bilirlər ki,onların gördüyu işlərdən heç kimin xəbəri yoxdu.Keçmiş sovetlər ittifaqı dağıldıqdan sonra  uzun müddət baxımsızlıqdan bərbad hala döşmüş rayonlararası,kəndlərarası yolların  yenidən qurulması bir tərəfdən əhalinin bixəbər təbəqəsini sevindir,digər tərəfdən isə xəbərdar təbəqəsini  ancaq məyus edir. 2001-ci ildən 2015-ci ilə qədər Cavid Qurbanov, 2015-dən sonra isə Saleh Məmmədov  şərqindən qərbinə, şimalından cənubuna uzanan yollarında Azərbaycanın sinəsinə yol yox,dağ çəkiblər desək,hardasa yanılmarıq.

Ölkə ərazisində yol çəkilişlərindən mənimsənilən dövlət vəsaitləri barədə dövrü mətbuatda kifayət qədər materillara rast gəlmək olar.Şişirdilmiş rəqəmlərlə çəkilən yolların bir müddət sonra da dağılması,bərbad hala düşməsi barədə də geniş məqalələr yazılıb. Aktualinfo.org-un bu yollardan birinin, Şəki-Qax avmobil yolunun yenidən qurulması zamanı podratçı təşkilat olan “Polat Yol Yapı” şirkəti rəhbərliyinin yerli rayon rəhbərliyi ilə gizli sövdələşmələri nəticəsində külli-miqdarda dövlət vəsaitinin mənimsənilməsi barədə əldə etdiyi məlumatlar da bu qəbildəndir. 

Sözügedən məlumatlarda bildirilir ki, 4 noyabr 2015-ci ildə  yenidən qurulan Şəki-Qax-Zaqatala avtomobil yolunun Şəki-Qax hissəsinin açılışında ölkə başçısı İlham Əliyev də iştirak etmişdi. Sabiq Nəqliyyat naziri Ziya Məmmədov yolun açılışı zamanı məlumat vermişdirdir ki, avtomobil yolunun yenidən qurulması işlərinə 2010-cu ildə başlanmışdır.İkizolaqlı yolun uzunluğu 35 kilometr, hərəkət hissəsinin eni 7, torpaq yatağının eni 12, asfalt-beton örtüyünün eni isə 8 metrdir. Yolun 26 kilometri Şəki rayonunun, 9 kilometri Qax rayonunun ərazisinə düşür.

Aktualinfo.org-un apardığı araşdırmalara görə bu yolun çəkilişi respublikanın nəqliyyat-yol infrastrukturunun yenidən qurulması və təkmilləşdirilməsi ilə bağlı beynəlxalq maliyyə qurumlarının əsaslı vəsait qoyuluşları ilə yanaşı bilavasitə dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına həyata keçirilən iri miqyaslı layihələrdən biri olub. Layihənin icrasına 2011-cü ildə başlanılıb və 2015-ci ildə isə başa çatıb. Qeyd edək ki,sifarişçisi artıq ləğv edilmiş Azərbaycan Respublikası  Nəqlliyyat Nazirliyinin ona tabeli “Azəryolservis” ASC olan bu layihəni güya Türkiyə şirkəti olan, lakin Goranboy rayonun kəndlərinin birində bir türk vətəndaşının adına yaradılmış “Polat Yol Yapı” şirkəti həyata keçirib.

Layihə 2 hissədən ibarət olub I hissə:  Şəki-Qax hissəsi, yolun uzunluğu- 35,0 km; II hissə:  Qax-Zaqtala hissəsi, yolun uzunluğu – 28,0 km . Yolun əsas göstəriciləri isə rəsmən belə göstərilir.

Yolun uzunluğu  – 35 km,yol 3-cü  texniki dərəcəlıdir, yolun eni  12.00 m,hərəkət hissəsinin eni 7m (2×3,5 m), çiyinlərin eni 2×2,5 m-dir,hərəkət zolaqlarının sayı – 2. Yerinə yetirilmiş iş həcmləri torpaq işləri  – 1005,7 min m3,əsasın alt layının tikintisi üçün materialın daşınması – 790,5 min m3,əsasın alt layının  25 sm qalınlığında qırmadaş qarışığından tikilməsi – 101,6 min m3,asfalt-beton   örtük,   3 laydan ibarət  qalınlığı 21 sm,asfalt-beton qarışığı sərf edilmişdir -182,1 min ton,beton bordyurların quraşdırılmışdır – 8000 m,yol üzərində,  ümumi uzunluğu 2100 pm olan 21 körpü vardır;

Qeyd edək ki,xaricdən alınmış qrantlar və dövlət büdcəsi hesabına həyata keçirilən bu layihə üzrə yerli sakinlərin verdiyi məlumatlar əsasında apardığımız araşdırmalardan sonra bir sıra ciddi korrupsiya hallarının baş verdiyinin şahidi olduq. Belə ki, AR Nəqliyyat Nazirliyinin sifarişi əsasında həyata keçirilən 35 km uzunluğunda müasir standartlara cavab verən asfalt yolun çəkilişi zamanı smeta-planda qeyd edildiyi kimi, 101,6 min kub.m. əsasın alt layının 25 sm qalınlığında tikinti normalaraına uyğun olaraq qırmadaş qarışığından tikilməsi nəzərdə tutulsa da, bu tikinti materialı əvəzinə yaxınlıqdakı Şin, Gürmük, Qaşqaçay vadilərindən xam daş-çınqıl qarışığı daşınaraq istifadə edilmiş və beləliklə çay yataqları qanunsuz mənimsənilərək ekologiyaya ciddi ziyan vurulmaqla yanaşı yerli tikinti materiallarından istifadə etməklə çox ucuz başa gəlmişdir. Lakin kağız üzərində isə yuyulmuş və xüsusi ölçüdə doğranmış qırmadaş qarışığından istifadə edildiyi sənədləşdirilmişdir.

  Digər əsas faktlardan biri də odur ki, ümumi eni 12 m, asfalt-beton örtüyünün isə eninin 8 m olması göstərilməklə, uzunluğu 35000 m olan asfalt yolun qalınlığı 21 sm olan asfalt-beton örütyünün 3-cü qatı ümumiyyətlə vurulmamış, və qeyd edildiyi kimi reallıqda  3-cü texniki dərəcəli deyil, 4-cü texniki dərəcəli olmuşdur. Doğrudur, podratçı təşkilat olan Türkiyənin “Polad Yol Yapı” şirkəti standartlara uyğun olaraq 3-cü asfalt qatını vurmaq istəsə də,  yerli rayonun rəhbər məmurları vicdansızcasına buna imkan verməmişlər. Tərəflər bu işin müqabilində  yəni,  işlənməsi nəzərdə tutulan, qalınlığı 7 sm olmaqla,  280000 kv m. asfalt-beton örtüyü əvəzinə ayrılan milyonlarla manat dövlət vəsaitini mənimsəməklə ağır cinayət törətmişlər.Yəni, konkret desək, təkcə 3-cü asfalt-beton örtüyünün faktiki olaraq çəkilməməsi nəticəsində dövlətin 3.080000 manat vəsaiti mənimsənilmiş və podratçı təşkilatla yerli rayon rəhbərliyi arasında mənimsənilərək görülən işin təhvil verilməsi barədə akt tərtib edilmişdir. Yerində apardığımız monitorinq nəticəsində verilən məlumatlar bir daha təsdiqini tapmışdır. Podratçı şirkət 3 qat asfalt əvəzinə 2 qat asfalt (astar və üz dən ibarət 14 sm qalınlıqda) çəkməklə işlərini bitmiş hesab etmişlər. Belə yolun ömrü isə nəzərdə tutulduğundan az olur və tez dağılır. Nəzərə alsaq ki, Şəki-Qax yolu intensiv yağışlara məruz qalan bir zonadır. Budur, rəsmi açılışdan 5 il keçmişdir və son müşahidələrimizdən məlum olur ki, yolun bir sıra yerlərində çökmələr müşahidə olunur. Müqayisə üçün onu da eyd edək ki, “Polat Yol Yapı” şirkəti Oğuz dairəsindən Zarağan-Qəbələ şəhərinə qədər olan 42 km –lik yolda da asfalt-beton işlərini yüksək keyfiyyətlə yerinə yetirmişlər. Yəni bu zonada şirkət bütün tikinti norma və qaydalarına əməl etməklə işi sonadək yüksək keyfiyyətlə icra edib başa vurmuşdur. Hazırda eyni vaxtda istifdəyə verilmiş bu yolları müqayisə etməyə dəyməz. Oğuz-Qəbələ yolu reallıqda da 3-cü texniki dərəcəli olub Şəki-Qax yoluna nisbətən yüksək keyfiyyətlidir və uzunömürlü olcağı bildirilir.

  Qeyd edək ki,yerli rayon sakinləri bu yol çəkilişinin araşdırılması üçün Aktualinfo.org vastəsi ilə Türkiye Cumhuriyyətinin Azərbaycandakı səfiri Erkan Özerala müraciət etdilər.Onlar bildirirlər ki, qardaş ölkənin yol-tikinti şirkəti olan “Polat Yol Yapı” şirkətinin Şəki-Qax magistral yolunun çəkilməsi zamanı yol verdiyi korrupsya əməlləri hər şeydən əvvəl utancverici hərəkətdir və  səfirdən burada yol verilmiş nöqsanların Türkiyənin rəsmi qurumlarına məlumat verməyi xahiş edirlər. Sakinlər Prezident İlham Əliyevdən isə, mühüm dövlət və ictimai əhəmiyyət kəsb edən belə bir layihənin həyata keçirilməsində yol verilmiş irimiqyaslı korrupsiya əməllərinin araşdırlması və hüquqi qiymət verilməsi üçün aidiyyatı üzrə göstəriş verməsini xahiş edirlər.

Aktualinfo.org