Çərşənbə günü, mayın 8-də Moskvada Avrasiya İqtisadi İttifaqı (Aİİ) liderlərinin sammiti keçiriləcək və orada qurumun sədri, Ermənistanın Baş nazirinin iştirakı gözlənilir. Sammit çərçivəsində Rusiya Prezidentinin Aİİ liderləri, o cümlədən Paşinyanla ikitərəfli görüşləri planlaşdırılıb”.

Bunu politoloq Fərhad Məmmədov bildirib.

Ekspert qeyd edir ki, görüşün maraqlı keçəcəyi gözlənilir, çünki yeni reallıqlar yaranıb.

“Rusiya sülhməramlıları Azərbaycandan çıxarılıb və Ermənistan-Rusiya münasibətlərində çoxistiqamətli dinamika müşahidə olunur: siyasi qarşılıqlı fəaliyyət sferasında böhran var, iqtisadiyyatda görünməmiş artım qeydə alınıb”, – deyə, o, əlavə edib.

Politoloq Ermənistanın KTMT və MDB-nin işində iştirak etmədiyini xatırladır: “Bu, inteqrasiya layihələri çərçivəsində qarşılıqlı hərbi-siyasi və siyasi fəaliyyət həyata keçirilir. Ermənistanın Baş naziri KTMT-nin təşkilati sənədlərini imzalamır və bu, yeri gəlmişkən, təşkilatın fəaliyyət planının həyata keçirilməsinə təsir göstərmir. Bu barədə əvvəlki mətnlərin birində qeyd olunub – Ermənistanın Baş nazirinin imzasının olmaması KTMT-nin bürokratik iflicinə səbəb olmayıb. Bu, NATO deyil, Avropa İttifaqı (Aİ) deyil… Və Ermənistan da Macarıstan deyil…”

F.Məmmədov bildirir ki, Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyinin nümayəndələri Ukrayna mövzusunda Moskvada kəskin reaksiyaya səbəb olan bəyanatlarla çıxış ediblər: “Aprelin 5-də Brüsseldə ABŞ/Aİ-Ermənistan formatında keçirilən görüş Rusiyanı bərk qıcıqlandırıb. Buna səbəb Ermənistanın Rusiyanın iqtisadi təsirini azaltmaq prosesinə başlamasıdır. Əlbəttə, bu, bir sammitin və ya bir ilin məsələsi deyil. Proses başlayıb və sürət qazanacaq. Bu yay Aİ və Ermənistan arasında Hərtərəfli və Genişləndirilmiş Tərəfdaşlıq Sazişi (CEPA) çərçivəsində yeni tərəfdaşlıq proqramının imzalanması planlaşdırılır. Bu sənəd bir ildən artıqdır ki, hazırlanır; müxtəlif səviyyələrdə Avropa rəsmiləri ona səfərlər olublar. Yəni, Aİ və Ermənistan bu proqramdan maksimum yararlanmağa və ölkəni gələcəkdə bir neçə ildən sonra DCFTA azad ticarət sazişini imzalamağa hazırlamağa çalışır”.

Ekspert xatırladır ki, Avrasiya İttifaqı daxilində rüsumsuz azad ticarət zonası var, lakin hələ də ümumi qaydalar və protokollar olmayan sahələr və məhsullar mövcuddur: “Məhz bu sahələrdə Avropa İttifaqı və Ermənistan razılığa gəlir. Yəni, Ermənistan hökuməti Aİ ilə qarşılıqlı iqtisadi əlaqələrinin genişləndirilməsinin Avropa İttifaqı daxilində artıq tənzimlənən mövzulara və sahələrə təsir etməməsi üçün əlindən gələni edir. Bununla yanaşı, Rusiya ilə Ermənistan arasında ticarət dövriyyəsi fantastik inkişaf edir və bu il ayda 1 milyard dollara çatıb. Paşinyan isə bundan istifadə edəcək. Çünki Ermənistan vasitəsilə reeksport və sanksiyalardan yayınma prosesində getdikcə daha çox Rusiya strukturları iştirak edir. Paşinyan bu məsələdə Qərbin neytral mövqeyinə nail ola bilib və öz funksiyasını Rusiya rəhbərliyinə satmağa çalışacaq”.

Politoloq güman edir ki, Putin-Paşinyan danışıqlarının əsas mövzusu qarşılıqlı iqtisadi fəaliyyət olacaq. Onun szölərinə görə, Rusiya başa düşür ki, bu yay Aİ ilə yeni tərəfdaşlıq proqramı imzalamaqla Ermənistan alternativ üçün ilkin baza təşkil edəcək: “Yəni Rusiya çox tezliklə iqtisadiyyatda da təzyiqlərə keçməli olacaq. Əminəm ki, görüşdə Ermənistan Baş nazirinin KTMT və MDB ilə bağlı niyyətləri barədə mümkün qədər səmimi söhbət aparılacaq. Paşinyan hələ də Kremlin qırmızı xətlərini keçməyib – KTMT və Aİİ-dən çıxmaq, hərbi baza və Türkiyə və İranla sərhəddə sərhəd mühafizəsi ilə bağlı ikitərəfli razılaşmalar yerində qalır. Lakin o, bu xətlərə yaxınlaşıb və ona təkliflər verilməlidir”.

F.Məmmədov vurğulayır ki. Ermənistan daxilində təzyiqlər daha da artır: “Keşiş Baqratın paytaxta yürüşü bunun əyani təsdiqidir. Paşinyanın konkret qərarlar vermək müddəti uzanır, O, Qərbdən mümkün olan maksimumu ala bildi. Paşinyan üçün daha çox vaxt qazanmaq, ABŞ-da, Gürcüstanda keçirilən seçkilərin nəticələrinə, Ukrayna cəbhəsindəki vəziyyətə baxmaq vacibdir. Rusiya Prezidentinin bu dəfə Ermənistanın Baş nazirinə vaxt verib-verməyəcəyini ikitərəfli formatda aparılan danışıqların nəticələri göstərəcək. Yeri gəlmişkən, ola bilsin ki, ikitərəfli formatda görüş baş tutmasın… İki ölkə rəhbəri yalnız plenar, ümumi yığıncaq, nahar və genişləndirilmiş iclas zamanı bir araya gəlsinlər. Bu, o demək olacaq ki, danışılası heç nə yoxdur, yəni qərar artıq verilib…”