Ötən gün, noyabrın 11-də Səmərqənd şəhərində Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) birinci Zirvə Toplantısı öz işini başa çatdırıb. Bu hadisə ona görə əlamətdardır ki, bu, 2021-ci ildə Azərbaycanın sədrliyi dövründə strukturun dəyişdirilməsindən sonra türk dövlətləri başçılarının yeni formatda ilk görüşüdür. Əsas məqsədi qohum xalqların inteqrasiyası olan quruma ikinci həyat nəfəsi verən Prezident İlham Əliyev bununla da (həmçinin) əsas prioritetləri aydın şəkildə ortaya qoydu ki, bu da təşkilatın yaxın gələcəkdə həyata keçirilməsində diqqət mərkəzində olmalıdır. Məhz Səmərqənd sammiti təşkilatın son görüşdən sonra əldə etdiyi nəticələrin təhlili üçün bir növ platformaya çevrildi.

Türk dünyası 200 milyondan artıq əhalisi olan geniş coğrafiyanı əhatə edir və böyük iqtisadi potensiala, enerji resurslarına, nəqliyyat potensialına və müasir hərbi imkanlara malikdir. Türk dövlətlərinin liderləri regionun inkişafını təmin etmək üçün türk inteqrasiyasının zəruriliyini çoxdan bəyan ediblər və bu qəbildən olan cəhdlər əvvəllər də edilsə də, çoxdan gözlənilən regional inteqrasiya istiqamətində ilk uğurlu addım 2009-cu ildə Naxçıvanda atılıb.

O zaman türk dövlətlərinin sammitinin təşəbbüskarı olan Azərbaycan Prezidenti türkdilli xalqlar, ölkələr arasında birliyin daha da möhkəmləndirilməsinin vacibliyini bildirdi:

“Bu, bizim tariximizdir, bizim mədəniyyətimizdir, bizim köklərimizdir. Eyni zamanda, bu, bugünkü vəziyyətin reallıqlarıdır. Biz bilirik ki, beynəlxalq müstəvidə öz mövqeyini müdafiə etmək bəzi hallarda o qədər də asan olmur. Biz birlikdə olsaq, müəyyən məsələlərdə vahid mövqedən çıxış etsək və bu birliyi mütəmadi işlərlə möhkəmləndirsək, bizim beynəlxalq mövqelərimiz daha da güclü olacaqdır. Çünki türkdilli ölkələrdə bütün imkanlar vardır – təbii sərvətlər, neft-qaz yataqları, əlverişli coğrafi vəziyyət, güclü iqtisadiyyatlar, insanların istedadı, mövcud olan yeni infrastruktur. Bütün bu imkanları biz əgər bir yerə toplasaq və bir yerdə cəmləşdirsək türkdilli ölkələr dünya miqyasında böyük gücə çevriləcəkdir. Bu gücə çevrilmək üçün biz səmərəli işləməliyik. Bu, bizim əlimizdədir, bizim iradəmizdən asılıdır”.

Beləliklə, Prezident İlham Əliyev hələ 1992-ci ildən türk inteqrasiyası istiqamətində cəhdlər edən türk dövlətləri başçılarının istəklərini reallaşdıraraq ilk dəfə olaraq türk ölkələri arasında əlaqələrin potensial inkişafı və möhkəmləndirilməsi üçün istiqamətləri müəyyənləşdirdi, həmçinin bildirdi ki, türk inteqrasiyası Azərbaycanın xarici siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biridir.

2009-cu ildən türk əməkdaşlığı xeyli inkişaf edib və möhkəmlənib. Ölkələr arasında tarixi əlaqələr sistemli, institusional və davamlı əməkdaşlığa çevrilib, bir sıra nazirlərin görüşlərindən sonra iqtisadi əməkdaşlıq intensivləşdirilib. TDT özünü müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığı inkişaf etdirmək üçün səmərəli mexanizmə malik beynəlxalq təşkilat kimi təsdiq edib.

Təşkilatın himayəsi altında əməkdaşlıq konstruktiv və hərtərəfli xarakter alıb, müxtəlif səviyyələrdə və bir çox sahələrdə həyata keçirilir. Ona görə də türk ölkələrini fəaliyyətsiz, gələcəyə birgə hərəkətsiz təsəvvür etmək çətindir. Bundan əlavə, təşkilat artıq uğurlu əməkdaşlıq platforması və türk dünyasının səsi kimi tanınıb, regionda və dünya səhnəsində çəkisi durmadan artır.

Səmərqənd sammiti ötən il İstanbul Zirvə toplantısında qəbul edilmiş tarixi qərarları birləşdirən və yekunlaşdıran görüşə çevrildi.

Bu gün dünya miqyasında qlobal təlatümlər fonunda Türk Dövlətləri Təşkilatının fəaliyyəti Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən, məqsədyönlü və prinsipial siyasətinin növbəti təsdiqidir, çünki 2009-cu ildə məhz Azərbaycanın təşəbbüsü ilə bir platforma yaradılmışdır. türk ölkələri üçün, bu da hazırda Təşkilatın üzvü olan ölkələrin inkişafına xidmət edir./trend.az