Düşünün, Lənkəranda bir mənzil alasan, bunun üçün ömrü boyu pul ödəyəsən və nəticədə adi mənzildən üçqat baha başa gəlsin…

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Mənzil İnşaatı Dövlət Agentliyi (MİDA) Lənkəran şəhərində çoxmənzilli yaşayış binalarının inşasına başlayır. Bununla əlaqədar olaraq Z.Əliyeva küçəsi boyunca ayrılmış 1,5 hektar ərazidə artıq mühəndis-geoloji və geofiziki tədqiqatlara başlanılıb.

Sentyabrın sonunda işlər tamamlandıqdan sonra dizayn və tikinti üçün tender elan ediləcək. MİDA artıq Mənzil Kiçik Müəssisəsi (MKM) ilə müsabiqə əsasında seçilmiş müqavilə imzalayıb və müqavilənin dəyəri 15,104 AZN təşkil edir.

MKM artıq 2019 və 2021-ci illərdə Gəncə və Sumqayıtda sifarişlə oxşar işlər görmüşdü. Azərbaycan Rieltorlar Assosiasiyasının (ARA) icraçı direktoru Elnur Azadov şərhində deyib ki, MİDA hazırda Bakının Yasamal rayonunda iki və Hövsan qəsəbəsində dörd sosial yaşayış kompleksinin tikintisi və idarəçiliyi ilə məşğuldur və eyni zamanda Sumqayıtda iki, Gəncədə bir yaşayış kompleksinin tikintisi ilə bağlı layihələr həyata keçirir.

“Başda paytaxt olmaqla, dörd layihənin hamısına, əsasən Yasamaldakı yaşayış kompleksinə yaxşı tələbat var. Belə mənzillərə olan tələbat, şəxsi mənzili olmayan və ya yaşayış şəraitini yaxşılaşdırmağa ehtiyacı olan müvafiq sosial təbəqələr tərəfindən diktə edilir. Bölgələrə gəlincə, oradakı mənzillərin qiyməti ənənəvi olaraq paytaxtla müqayisədə daha aşağıdır. Amma son bir-iki il ərzində qiymət bir sıra səbəblərə görə artdı”, – deyə həmsöhbətimiz bildirib.

Ekspertin sözlərinə görə, son illərdə tikinti materiallarının bahalaşması tendensiyası müşahidə olunur: “Fakt budur ki, tikinti şirkətləri rəsmi vergiyə keçib və rəsmi gəlirlərindən 18%-ni vergiyə ödəyirlər. Nəticədə “qara bazar”da material almaq onlar üçün artıq sərfəli deyil – mismarlar da daxil olmaqla, bütün tikinti materialları bu gün köçürmə yolu ilə alınır. Nəticədə bu məhsulları aldıqları qiymət ümumi biznes qiymətlərini qaldırdı. Qiymət artımının əsas səbəbləri qiymət dəyişikliyi, rəsmi satınalma forması, eləcə də yeni vergi formasıdır. Bu, çoxmərtəbəli binalar tikən bütün tikinti şirkətlərinə aiddir”.

Azadovun fikrincə, işğal olunmuş ərazilərdə təmir-bərpa işlərinin başlaması da tikinti materiallarının bahalaşmasına səbəb olub: “Tikinti materiallarına tələbat artdı və bəzi istehsalçılar qiymətləri qaldırdı. Buna görə, əvvəllər MİDA-nın Yasamal və Hövsan layihələrində bir kvadrat metr evin qiyməti təxminən 1000 manat idisə, bu gün ən azı 12-15% artıb. Tikinti materiallarının daha uzaq məsafələrə çatdırılacağı üçün Lənkərandakı yaşayış kompleksinin ilkin qiyməti daha yüksək olacaq. Yəni Lənkərandakı layihə Bakıda və Abşeronda tikilmiş yaşayış massivlərindəki təklifdən daha baha olacaq”.

Lənkəranda iki otaqlı mənzil əhalinin sosial təbəqələri üçün nə qədər olacaq? Mütəxəssis aşağıdakı hesablamaları aparıb: “80 kvadratmetrlik bir şəhər sosial layihəsində bir mənzil alıcıya 80.000 manat, üstəgəl müəyyən illik faizlərlə, Lənkəranda isə 10% qiymət artımı nəzərə alınmaqla 88.000 manata başa gələcək. Sual olunur: Lənkəranda belə sosial mənzillər kimə lazımdır? Və 20-25 il onları kim ödəyəcək? Həqiqətən də, eyni Yasamal yaşayış kompleksində, təmirli iki otaqlı mənzilin qiyməti 100 min manatdan aşağı, Lənkərandakı sosial layihələrdə isə 80 min manatdan baha olacaq”.

Hər şeyə əlavə olaraq, sosial mənzillərin alıcıları zəngin insanlar deyil, bu da daha ucuz evlərə üstünlük verəcəkləri deməkdir. ARA rəhbəri qeyd edib ki, bu gün Lənkəranda iki otaqlı mənzilin qiyməti 60-70 min manata başa gəlir: “Köhnə mənzilləri “Xruşşovka” tipli evlərdə, təxminən 50 min manata və bir az təmirli iki otaqlı xüsusi evlərdə 35-40 və hətta 25 min manata almaq olar. Bir adam düşünəcək: niyə Lənkəranda bir mənzil alsın və bunun üçün ömrü boyu pul ödəsin, nəticədə adi mənzildən üçqat baha başa gəlsin? Ondansa elə həmin Lənkəranda  25-35 min manat məbləğində pul yığa və mənzil ala bilər. Və ya adi ipoteka ilə 50 min manatdan çox olmayan alış sənədi olan köhnə mənzilləri ala bilər. Məsələnin əsas mənası budur”.