Ölkədə aparılan islahatlar çərçivəsində bir sıra gözləntilər və təkliflər hələ ki, reallaşmamış qalır. Mütəxəssislər bir sıra dövlət qurumlarının ləğvini, yaxud üst quruma birləşdirilməsini təklif edirlər. Onların fikrincə, bir sıra qurumların ləğv edilməsi həm idarəetmədə çoxşaxəliliyi aradan qaldıra, keyfiyyəti artıra, həm də dövlət xərclərinin azalmasına səbəb ola bilər. 

Son vaxtlar ləğvi tez-tez gündəmə gələn qurumlardan biri də Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-dir. Artıq neçə illərdir ki, bu qurumun ləğv evilməsi, səlahiyyətlərinin Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinə verilməsi məsələsi təklif edilir.

Bu isə ilk dəfə iqtisadçı ekspert Rövşən Ağayev tərəfindən təklif edilib. Qaynarinfo-ya açıqlamasında R.Ağayev bildirdi ki, adıçəkilən qurumdan narazılığının konkret səbəbi var:

“Fəaliyyətləri şəffaf deyil. Baxmayaraq ki, dövlət qurumudur, ictimai informasiya sahibidir, amma xərclədikləri vəsaitlərlə bağlı hər hansı hesabat verməyi özlərinə öhdəlik hesab etmirlər. Sanki hansısa özəl qurumdur, xərclədikləri pullar şəxsidir, malik olduqları informasiyalar da kommersiya sirridir.

Narazılığımın ikinci səbəbi odur ki, fermerlər meliorasiya sisteminin fəaliyyətindən çox əziyyət çəkirlər. Bir sıra ərazilərdə şoranlaşma var, torpaqlar keyfiyyətini itirir, vaxtlı-vaxtında həmin problemləri aşkarlayıb fermerlərə dəstək vermirlər”.

R.Ağayevin sözlərinə görə, bölgələrdə suvarma suyuna məsul olan su assosiasiyalarının fəaliyyəti də effektiv və şəffaf təşkil edilməyib:

“Əhalidən yığılan pullarla bağlı icmalar qarşısında hesabatlı deyillər. İnsanlardan su haqqı kimi pul yığırlar, amma su-kanal şəbəkəsilə bağlı problem olanda, yenə həmin problemin həlli fermerlərin öz cibi hesabına həyata keçirilir. Meliorasiya dövlət büdcəsindən çox böyük vəsait alır.

Hər il kənd təsərrüfatı xərclərinin təxminən 40%-i onlara gedir. Əlavə olaraq büdcənin investisiya xərcərindən onlara vəsait ayrılır. Bunlarla yanaşı, böyük həcmdə xarici kreditlər alınır. Üstəlik, qurum müəyyən layihələr üçün Neft Fondundan da vəsait alır. Görün, neçə mənbədən pul gəlir. Bu qurumun illik dövriyyəsi 100 milyonlarla manatdır, amma şəffaflığı sıfır. Mən yenə də o fikirdəyəm ki, suvarma sistemləri Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin tərkibində olmalıdır”.

ASC sədri ölkədə və xaricdə ağlagəlməz varidata malikdir

Qeyd edək ki, Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-nin rəhbərliyinin tək idarəetməsi deyil, qanundankənar biznes fəaliyyəti ilə məşğul olması da tənqid olunan məqamlardandır. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycanda milyonlara, hətta milyardlara malik olan məmurlardan danışdıqda ASC-nin sədri Əhməd Əhmədzadə ilk yada düşən məmurlardandır. Cənab Əhmədzadənin müxtəlif ölkələrdə və Azərbaycanın özündə malik olduğu biznes haqda məlumatlar tez-tez gündəmə gəlir. Onun ailəsinə məxsus varidatla bağlı məlumat bu günlərdə araşdırmaçı jurnalist Cavanşir Həsənli tərəfindən açıqlandı. Həmin məlumatda bildirilirdi ki, Ə.Əhmədzadənin oğlu Cümə Əhmədzadə Çexiyanın Maliyyə Nazirliyinə bu ölkədəki “Lipno Investment s.r.o.” şirkətinin yeni maliyyə sənədlərini təqdim edib. Azərbaycan Mərkəzi Bankının sədri Elman Rüstəmovun kürəkəni olan C.Əhmədzadənin təqdim etdiyi sənədlərə görə, şirkətin 31 dekabr 2018-ci il tarixdə aktivləri 46 milyon 689 min çex kronu və ya təxminən 2 milyon 89 min dollar təşkil edib. Bundan başqa, şirkətin qeyri-maddi mal-varlığı 45 milyon 577 min krona (təxminən 2 milyon dollar), daşınmaz əmlak varlığı 41 milyon 650 min krona (1 milyon 860 min dollar) çatıb.

Xatırladaq ki, “Lipno Investment s.r.o.” 2017-ci ildə Əhməd Əhmədzadənin oğlu Cüma Əhmədzadənin və onun həyat yoldaşı Günel Rüstəmovanın (Elman Rüstəmovun qızı-red.) şərikli sahibi olduqları “ALPS sro” şirkəti (bu şirkətin aktivləri 34 milyon 399 min kron və ya 1,5 milyon dollar təşkil edir) üzərindən təsis edilib. Şirkət Cüma Əhmədzadənin Çexiya Müdafiə Nazirliyindən 2014-cü ilin mayında aldığı və yenidən inşa etdiyi, ümumilikdə 7 milyon dollara başa gələn “Hurka” hotelini idarə edir. Hotel əsrarəngiz Lipno gölü sahilində yerləşir. Əhmədzadələrin İngiltərədə də böyük biznesi var, bu yaxınlarda isə Türkiyədə daha bir şirkətləri açılıb.

Bütün bunlardan başqa, Ə.Əhmədzadənin əsasən Qax və Zaqatala rayonlarında mövcud olan böyük biznesi haqda çox yazılıb və deyilib.

Şübhəli “Azəri Servis LTD” və Əhməd Əhmədzadəni biləşdirən “dəyər”

Hələ ötən ay Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-nin tikilməkdə olan Meliorasiya və İrriqasiya Obyektlərinin Birləşmiş Müdiriyyətinin keçirdiyi 6.5 milyon manatlıq 3 tenderin qalibi bəlli olub. Bunlar Gidromaşservis QSC ilə Füzuli rayonu ərazisində 1200 ha əkin sahəsi olan təsərrüfatın suvarma suyu ilə təmin edilməsi ilə əlaqədar 2 milyon 560 min 767 manatlıq, UĞUR-TİKİNTİ MMC ilə Astara rayonunun Pensərçay çayında sahilbərkitmə işləri ilə bağlı tədbirlər üçün 1 milyon 824 min 399 manatlıq və Azəri Servis LTD MMC ilə Ağcabədi rayonunda yaradılan aqroparkın 850 ha əkin sahəsinin suvarma suyu ilə təmin edilməsi üçün 2 milyon 212 min 500 manatlıq müqavilələrdir.

Sonuncu şirkət, yəni “Azəri Servis LTD” ilə bağlı aparılan kiçik araşdırmalar göstərir ki, bu şirkət Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-nin “daimi müştərisidir”. Onun sahibi isə Nasir Nadir oğlu Mustafazadədir. O, 2000-ci ildən Azəri Servis LTD MMC-nin sahibidir. Əvvəllər “Azərkəndsutəchizatı” Dövlət Konsernində çalışıb. Onun məhz Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-nin rəhbərliyinə yaxınlığına dair məlumatlar var. Azəri Servis LTD-nin əsas sifarişçiləri uzun illərdir Əhməd Əhmədzadənin rəhbərlik etdiyi Meliorasiya və Su TəsərrüfatıASC, Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsi, Məcburi Köçkünlərin Sosial İnkişaf Fondu, Azərsu ASC, Bakı şəhəri Mənzil Kommunal Departamenti və rayon icra hakimiyyətləridir.

Tender yolu ilə saysız-hesabsız dövlət sifarişləri alan Nadir Mustafazadənin ölkə xaricindəki bizneslərilə bağlı mlumatlar da var. Həmin məlumatlarla tanışlıqdan sonra belə qənaət yaranır ki, Ə.Əhmədzadə büdcə vəsaitlərini bu şəxsin əlilə xaricə çıxaran məmurlar arasındadır. Təsadüfi deyil ki, ekspertlər meliorasiya sahəsində durumun acınacaqlı olduğu barədə həyəcan siqnalı çalırlar. Ehtimal olunur ki, islahatların növbəti mərhələsində Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-nin ləğv edilərək səlahiyyətlərinin Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinə verilməsi reallaşacaq. Hələlik buna mane olan müəyyən qüvvələrin olduğu bildirilsə də, eyni zamanda buna nail olmağa çalışanların mövcudluğu da edilən qeydlər sırasındadır.